Historia Ksiądza Prof. Józef Tischnera

Ksiądz Prof. Józef Tischner urodził się 12 marca 1931r w Starym Sączu. Rodzice wraz z synem sprowadzili się do Łopusznej latem roku 1932, kiedy mały Józio miał półtora roku. Zamieszkali w mieszkanku w nieistniejącym dziś już budynku starej szkoły podstawowej, w której ojciec – również Józef – piastował stanowisko kierownika a matka Weronika była nauczycielką. Tutaj spędził swoje najpiękniejsze lata – dzieciństwo. Tutaj wraz kolegami z sąsiedztwa bawił się, grał w piłkę, jeździł na nartach, łowił ryby a latem pływał w Dunajcu.

Po wojnie w roku 1949 Józef Tischner zdał maturę i wyjechał do Krakowa na studia. W 1955 roku ukończył teologię i otrzymał święcenia kapłańskie. Jako kapłan nadal kontynuował naukę studiując filozofię. Poświęcił się pracy naukowej. W 1963 roku obronił doktorat na Uniwersytecie Jagiellońskim a habilitował się na Akademii Teologii Katolickiej w roku 1974. Był także doktorem honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego i Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie oraz Profesorem Akademii Teologicznej w Krakowie, wykładał też filozofię na uczelniach Krakowskich.

Ksiądz Tischner był osobą wielu talentów i zainteresowań: prezesem Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu, autorem około 40 książek (m.in.: Filozofia Dramatu, Historia Filozofii po Góralsku, Spór o istnienie człowieka) , wielu publikacji i prac z zakresu filozofii, kultury i religii. Wśród jego nagród znajdują się między innymi: Nagroda Pen Clubu – Złoty Mikrofon; Fundacji im. Stefana Kisielewskiego; Fundacji Jurzykowskiego, Krakowianin Roku 1998, jest także Kawalerem Orderu Orła Białego. Pośmiertnie otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Gminy Nowy Targ. Zapamiętany został jako wielki miłośnik Górali i góralskiej kultury.

Mieszkając i pracując w Krakowie często odwiedzał rodziców. Rodzice po przejściu na emeryturę w 1970r. wyjechali z Łopusznej do Starego Sącza. W ich starosądeckim domu ksiądz miał swój własny pokój ale tęsknił za Łopuszną, gdzie dorastał. Dlatego na polanie Sumolowej nad Łopuszną wybudował niewielką bacówkę, która była dla niego miejscem ucieczki, odpoczynku i pracy, miejscem w którym powstała znaczna część jego dorobku twórczego. Będąc w Łopusznej Ksiądz Profesor zawsze przychodził do kościółka p.w. Przenajświętszej Trójcy. Łopuszańska świątynia była dla niego szczególnym miejscem gdzie mógł spotkać się z całą wspólnotą parafialną i podzielić się z nią Słowem Bożym.

W 1981 roku ks. Tischner został wybrany kapelanem Związku Podhalan w Polsce. Przyjął tę godność ochoczo, mówiąc, że „Podhalu się nie odmawia”. W tym samym roku zainicjował msze w intencji ojczyzny w kaplicy polowej na Rusnakowej Polanie pod Turbaczem. Msze nazywane „Mszami Ludzi Gór” wpisały się w podhalańską tradycję i do dziś odprawiane są co roku w drugą niedzielę sierpnia. Wiele osób przychodzi w ten dzień na Rusnakową Polanę w góralskim odzieniu, na mszy obecne są sztandary oddziałów Związku Podhalan a oprawę muzyczną zapewniają góralscy muzykanci.

Na początku lat 90-tych ub. wieku Józef Tischner wraz ze swoim bratem Marianem wybudowali sobie w Łopusznej góralski dom, niedaleko ośrodka zarybieniowego. Był on miejscem, w którym cała rodzina spędzała święta. Tutaj Ksiądz Profesor przyjmował swoich gości i przyjaciół. Przebywał tu też często w ostatnich latach życia, kiedy walczył z rakiem krtani. To w tym domu żegnano Tischnera, zmarłego 28 czerwca 2000 roku po ciężkiej nowotworowej chorobie. Stąd wyruszył orszak żałobny z trumną Profesora, który towarzyszył mu przez ulice jego ukochanej Łopusznej w stronę kościoła parafialnego. Spoczął na cmentarzu w Łopusznej co było spełnieniem ostatniej woli tego Wielkiego Filozofa.

Grób Józefa Tischnera jest jednocześnie bardzo skromny i oryginalny. W początkowym projekcie zaplanowano wyrzeźbienie krętej ścieżki prowadzącej wzdłuż mogiły do krzyża, po obu jej stronach miały być wyrzeźbione księgi i pióro. Jednakże w trakcie rzeźbienia kawał skały odłamał się od reszty budulca w taki sposób, że samoistnie wyłonił się symboliczny profil pasma górskiego podobnego do Gorców, które tak ukochał Ksiądz Profesor i do których zawsze z radością powracał. Tu miał swoją bacówkę, swoje ścieżki i swój ukochany góralski świat.

Z inicjatywy władz gminy Nowy Targ, rodziny księdza profesora, proboszcza Parafii Przenajświętszej Trójcy i społeczeństwa Łopusznej powstała drewniana góralska chałupa dobudowana do Gminnego Ośrodka Kultury – Izba Pamięci ks. prof. Józefa Tischnera nazwana „Tischnerówką”. Miejsce powstania muzeum nie jest przypadkowe. Ksiądz często bywał w GOK-u. Uczestniczył w spotkaniach z góralami, był kapelanem i honorowym członkiem Związku Podhalan, gościł z okazji różnych imprez i uroczystości m.in. na Konkursach Potraw Regionalnych. Tutaj spotykał się z młodzieżą należącą do zespołu góralskiego a czasami wstępował tylko po to żeby po prostu porozmawiać i zapytać co nowego słychać w kulturze. To miejsce uznania, pamięci i hołdu dla największego syna Łopuszańskiej ziemi. Od roku 2000 działa Stowarzyszenie Drogami Tischnera, którego prezesem jest brat Księdza Kazimierz Tischner. Stowarzyszenie organizuje wiele spotkań i konferencji dla młodzieży i dorosłych, kładąc nacisk na dialog i promując otwartość dyskusji. Patronuje także „Rodzinie Szkół Tischnerowskich”, skupiającej ponad 30 szkół noszących imię Tischnera. Ksiądz Profesor Jest także patronem Krakowskiego Hospicjum dla Dzieci oraz Krakowskiego Stowarzyszenia Laryngektomowanych. Również z inicjatywy władz gminy, w 2025 roku, z okazji 25 rocznicy śmierci i w ramach ogłoszonego przez senat RP Roku Księdza Profesora Józefa Tischnera obok Dworu Tetmajerów w Łopusznej powstała rzeźba upamiętniająca Księdza Profesora. Przedstawia ona góralską ławeczkę na której siedzi Ks. Tischner. Rzeźba została wykonana z brązu przez prof. Karola Badynę. Jej odsłonięcie odbyło się 29 czerwca 2025 roku i było połączone z uroczystymi obchodami 25 rocznicy śmierci Księdza Profesora.