Wycieczka samochodowa z Podhala na Spisz pozwala poznać krajobrazy i kulturowe dziedzictwo miejsc leżących na szerokiej pochyłej równinie pomiędzy Białką a Leśnicą oraz zajrzeć w Pieniny Spiskie.

Jej Szczególne atrakcje to Dębno z gotyckim kościołem drewnianym, Przełom Białki pod Krempachami oraz krajobraz Pienińskiego Pasma Skałkowego. Z Dursztyna warto wybrać się na spacer szlakiem czerwonym na widokowe wzgórze Grandeus z piękną dookólną panoramą gór.

Miejsca warte odwiedzenia

To przede wszystkim drewniane gotyckie kościółki w Łopusznej, Harklowej i przede wszystkim w Dębnie. Wszystkie pochodzą z XV wieku i leżą na Małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej. W Łopusznej oczywiście również piękny dwór Tetmajerów.

Kościół pw. Św. Michała Archanioła w Dębnie
Kościół św. Michała Archanioła w Dębnie Podhalańskim stoi w stanie niemal dokładnie takim samym, w jakim został wybudowany w drugiej połowie XV wieku. Jego nadzwyczajna wartość doceniona została wpisaniem na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

We wnętrzu najbardziej zwraca uwagę najstarsza zachowana w Europie, polichromia na drewnie, wykonana około 1500 roku w 33 kolorach, zawierająca ornamenty roślinne i geometryczne. Również ołtarz główny, jest cennym zabytkiem malarstwa tablicowego, pochodzącym z XVI wieku. Dodatkowo zaś kościółek wyróżnia się wkomponowaniem w krajobraz, współcześnie troskliwie pielęgnowanym. To miejsce należy zobaczyć obowiązkowo, to prawdziwy skarb Podhala.

Miejsce na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce

Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Harklowej
Kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny, wybudowany został w końcu XV wieku – o czym bezpośrednio świadczą niektóre tylko elementy architektury oraz fragmenty polichromii. Jak większość tego typu budowli, poddawany był w przeciągu wieków kolejnym modernizacjom. Część elementów wyposażenia ma charakter barokowy – ołtarz główny oraz dwa ołtarze boczne. Z XVIII wieku pochodzą: ambona i kamienna chrzcielnica.

Kościół ocieniają potężne lipy, a otacza piękny, biało tynkowany murek z kamienia kryty gontem. Gontem kryte są też baniaste zwieńczenia bramek.

Miejsce na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce

Kościół pw. Świętej Trójcy i św. Antoniego Opata w Łopusznej
Ta późnogotycka, drewniana świątynia powstała w końcu XV wieku, a cały jej korpus kryty jest i szalowany gontami. Składa się z prezbiterium, szerszej nawy – przykrytych wspólnym dachem i dostawionej dwa wieki później wieży z izbicą oraz kruchty.

We wnętrzu zachowały się fragmenty pięknej XVI wiecznej polichromii, jednak większość malowideł pokrywających strop przedsionka oraz belkę tęczową to współczesne rekonstrukcje. Gotycki tryptyk z ołtarza głównego pochodzi z roku 1460 i uważany jest jedno z najbardziej wartościowych dzieł rzeźbiarskich Małopolski XV wieku. Cenne są też barokowe ołtarze boczne, rzeźby świętych na belce tęczowej i nad wejściem do nawy a także obraz Adoracji Trójcy Świętej z XVIII wieku.

Miejsce na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce

Dworek Tetmajerów w Łopusznej
Filia Muzeum Tatrzańskiego- został wybudowany ok. 1790 r. Był on dawną siedzibą szlacheckich rodzin Lisickich, Tetmajerów i Lgockich. Po klęsce powstania listopadowego schronił się w nim poeta doby romantyzmu – Seweryn Goszczyński. We dworze można obejrzeć „starą” kuchnię oraz wystawę poświęconą Łopusznej, historii dworu, jego mieszkańcom oraz gościom. Obok dworu stoi budynek tzw. „gacek”, w którym mieszkał inny poeta romantyczny – Bohdan Zaleski.

Miejsce na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce

Dom Pamięci im. ks. prof. Józefa Tischnera

przy Gminnym Ośrodku Kultury w Łopusznej izba pamięci znanego i cenionego w całej Polsce ks. Prof. Józefa Tischnera, którego grób znajduje się na cmentarzu w Łopusznej. Był on autorem wielu filozoficznych książek w tym „Historii filozofii po góralsku”.

Opuszczając Łopuszną przekracza się mostem Dunajec.

Dunajec
Prawy dopływ Wisły o długości 247, który na wysokości Nowego Targu tworzą połączone rzeki Biały i Czarny Dunajec. Płynie w kierunku wschodnim przez Kotlinę Nowotarską, gdzie jego wody są spiętrzone przez zaporę w Niedzicy, tworząc Jezioro Czorsztyńskie, a następnie przez zaporę w Sromowcach Wyżnych, tworząc Zbiornik Sromowski. Najbardziej spektakularny odcinek rzeki to Przełom Pieniński, gdzie Dunajec przecina się zakolami przez wysokie wapienne skały tworząc jedną z głównych atrakcji turystycznych Polski.

Inny charakter mają murowane kościoły spiskie budowane na terenach znacznie wcześniej pozbawionych lasów.

Kościół pw. Św. Katarzyny Aleksandryjskiej i Kaplica pw. Św. Marii Magdaleny w Nowej Białej
Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej wybudowany został w roku 1748 na miejscu wcześniejszego drewnianego kościoła. Okazała budowla o wyjątkowo czystej formie architektonicznej ozdobiona jest pięknie zwieńczoną wieżą z falistą linią gzymsu i cebulastym hełmem.

Wyposażenie wnętrza kościoła jest głównie rokokowe. W ołtarzu głównym, w otoczeniu posągów św. Barbary i św. Apolonii przedstawione jest na XVIII wiecznym obrazie męczeństwo św. Katarzyny. Konfesjonał z roku 1744 ozdobiony jest ludowymi ornamentami zaś klasycystyczna ambona posiada wizerunek siewcy w stroju spiskim.

Kościół pw. Św. Marcina w Krempachach
Dominującym elementem sylwetki tego kościoła jest wysoka wieża zwieńczona charakterystycznym attyka w formie jaskółczego ogona, pod którą przebiega dookoła drewniana galeryjka obserwacyjna zwana hurdycją czyli czatownią.

Jednokalenicowy stromy dach kryty jest gontem a proporcje wysokiej nawy nawiązują do gotyku. Wystrój wnętrza jest głównie późnobarokowy i rokokowy. W ołtarzu głównym znajduje się obraz z XVIII wieku przedstawiający św. Marcina klęczącego przed ukazującym mu się na górze Chrystusem. Współczesna polichromia na ścianie północnej wyobraża przekaz o św Marcinie, który jako Rzymianin, odcina mieczem pół płaszcza by przekazać go żebrakowi.

Jednym z piękniejszych na Podhalu miejsc jest przełom Białki pod Krempachami, jego urok ściąga nie tylko turystów ale też fotografów – nie ma tu prawie dnia bez sesji zdjęciowej.

Rezerwat Przyrody „Przełom Białki”
Rezerwat chroni niewielki przełom rzeki Białki, rozcinający masyw wapienny o wysokości względnej blisko 50 metrów. Charakter krajobrazowy przełomu wyznaczają dwie skałki, Kramnica na prawym i Obłazowa na lewym brzegu rzeki. Oddalone od siebie o blisko 100 metrów, wyraźnie podcięte przez wody Białki, stanowią wyraźną bramę doliny.

W grotach i jaskiniach u podnóża skałek odkryto ślady kultury materialnej człowieka od paleolitu po średniowieczne, między innymi dobrze zachowany bumerang z ciosu mamuta.

Ze względu na swoje walory krajobrazowe i czyste wody górskiego strumienia przełom Białki stanowi dużą atrakcję turystyczną a wysłane granitowymi tatrzańskimi otoczakami brzegi rzeki pełnią w lecie rolę plaży.

Pieniński Pas Skałkowy
Skały wapienne widoczne w Kotlinie Nowotarskiej w postaci niewielkich wzniesień pośród płaskich przestrzeni łąk podhalańskich to ostańce twardych utworów jurajskich wypreparowane z bardziej kruchych skał kredowych. Stanowią niepozorne wychodnie Pienińskiego Pasa Skałkowego, jednostki tektonicznej, tworzącej nie tylko wypiętrzone wysoko Pieniny Właściwe, ale przede wszystkim kilkuset kilometrową granicę tektoniczną biegnącą wygiętym ku północy łukiem pomiędzy fliszowymi Karpatami Zewnętrznymi (m.in. Gorce) Karpatami Wewnętrznymi (m. In. Tatry). Na przeważającym obszarze utwory te przykryte sa osadami trzeciorzędu i czwartorzędu.

Lorencowe Skałki – Dursztyn
Pomnik przyrody nieożywionej: „Lorencowe Skały” nad brzegiem potoku Dursztyńskiego stanowi grupa niewysokich skalistych wzniesień należących do Pienińskiego Pasma Skałkowego tworzących tu większą grupę Skałek Dursztyńskich, ciągnących się na zachód i na wschód od potoku Dursztyńskiego. Tworzą je głównie białe i czerwone wapienie górnojurajskie. Najbardziej charakterystyczna skała Gęśle o kształcie maczugi jest pomnikiem przyrody.